بلاکچین بر پایه مجموعه‌ای از نوآوری‌ها بنا شده که برای سازماندهی و به اشتراک‌گذاری داده‌ها ابداع شده‌اند. هدف بلاکچین این است که نسخه‌ای واحد از حقیقت را ایجاد کرده و در اختیار تمامی اعضا قرار دهد. این نسخه در مقایسه با سیستم‌های امروزی از مجموعه داده‌های غنی‌تری استفاده می‌کند. این تکنولوژی نوظهور به فرآیندهای صنعتی کمک می‌کند تا بر اساس داده‌های آنی پردازش شوند. انجام فوری تراکنش‌ها و توسعه قراردادهای هوشمند خود اجرا شونده، که بر اساس کدهای منطقی کسب‌وکاری در دفترکل اجرا می‌شوند، مزایای دیگر بلاکچین هستند.
نوآوری‌های تشکیل دهنده بلاکچین
نوآوری‌های تشکیل دهنده بلاکچین، به صورت مجزا در شکل زیر نشان داده شده‌اند.
نوآوری‌های تکنولوژی
روش‌ها و کاربردهای جدید تکنولوژی‌های رمزگذاری، امکان فعالیت به صورت ناشناس را فراهم می‌کنند و امنیت داده‌های حساس را در محیط‌های اشتراکی تامین می‌کنند. در صورت نیاز، کاربران می‌توانند اطلاعات خود را به صورت انتخابی در اختیار سایر اعضای شبکه قرار دهند.
قابلیت‌های داده‌ها
پروتکل‌های تایید اجماع مشترک، این امکان را برای اعضای شبکه فراهم می‌کنند که به صورت جمعی برای به‌روزرسانی پایگاه داده توافق کنند. اعضا می‌توانند اعتماد کنند که پایگاه داده کلی همواره صحیح باقی می‌ماند و نیازی به مرجع نظارتی مرکزی وجود ندارد. چندین رویکرد مختلف برای پروتکل‌های اجماعی وجود دارد، ولی آنچه اهمیت دارد، این است که پروتکل مربوطه از دستکاری‌های خرابکاران و ریسک‌های سایبری محفوظ بماند و هیچ تک نقطه شکستی نداشته باشد.
مزایا
قراردادهای هوشمند برنامه‌ها یا کدهایی هستند که در دفترکل بارگذاری می‌شوند. قراردادهای هوشمند به نوعی برنامه ریزی می‌شوند که در صورت برآورده شدن شرایط تعیین شده، دستورالعمل‌هایی را برای ادامه عملیات تعیین کنند. انجام پرداخت یا انتقال وثیقه جزو همین دستورالعمل‌ها هستند. قراردادهای هوشمند نیز مشابه داده‌های معمولی، پس از پذیرفته شدن در دفترکل قابلیت تغییر را ندارند.
قابلیت‌های داده‌ها در بلاکچین
این قبیل از تکنولوژی‌های جدید، قابلیت استفاده از منابع داده جهانی را برای نهادهای مستقل فراهم می‌کنند و فرآیند مغایرت‌گیری را بین تمامی اعضا به صورت خودکار انجام می‌دهند. تمامی انواع رکوردهای داده، از مالکیت دارایی گرفته تا تعهدات قراردادی و داده‌های آماری را می‌توان در بلاکچین نمایش داد. داده‌های مذکور را می‌توان هش، رمزگذاری و در دفترکل وارد کرد؛ در نتیجه این امر، مجموعه‌های داده جدیدی تولید می‌شوند که نسبت به مجموعه‌های داده کنونی غنیتر هستند. به عنوان مثال، با وارد کردن داده‌های مالکیت می‌توان سطح‌های مختلفی از مالکیت انتفاعی را ثبت کرد و سلسله مراتب موجود در قراردادهای سرپرستی را از میان برداشت.
رکوردهای توزیع شده به عنوان منابع ارزشمند اطلاعاتی، به صورت محلی توسط اعضا ثبت می‌شوند. با پیاده‌سازی بلاکچین، بسیاری از سیستم‌های کنونی مورد استفاده برای پیگیری و نگهداری از رکوردهای دارایی‌ها و تراکنش‌ها از میان برداشته خواهند شد. همچنین نیازی نخواهد بود که پایگاه‌های داده متمرکز را مورد ارزیابی قرار دهیم و یا با ارسال پیام به سایر اعضا، از هماهنگ بودن داده‌ها اطمینان حاصل کنیم.
مزایای بکارگیری بلاکچین
دسترسی آنی به داده‌های شفاف، مزایای عملیاتی زیادی را برای کاربران فراهم می‌کند. با به‌کارگیری بلاکچین، دیگر نیازی نیست که کارهای اضافی روی داده‌ها انجام شود. هماهنگ‌سازی داده‌های معاملاتی با داده‌های فرآیند تسویه، مغایرت‌گیری و حل وفصل اختلافات موجود در بین طرفین تراکنش، نمونه‌هایی از همین کارهای اضافی هستند که با بکارگیری بلاکچین حذف می‌شوند.
اعضا برای این که بتوانند شایستگی خود را به طرف مقابل تجاری خود ثابت کنند، همواره تلاش می‌کنند تا به صورت انتخابی، داده‌های مورد اعتماد خود را با طرف مقابل به اشتراک بگذارند؛ در نتیجه سطح ریسک‌های اعتباری کاهش پیدا می‌کند. همچنین آن دسته از دارایی‌های ثبت شده در بلاکچین که اغلب ساکن هستند و در معاملات به کار گرفته نمی‌شوند را می‌توان منابع ارزش قابل اطمینانی در نظر گرفت که به عنوان وثیقه یا نشان دادن صلاحیت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همه اعضا به داده‌های یکسانی دسترسی دارند و تمامی بروزرسانی‌ها خیلی سریع در تمامی بخش‌های بازار اعمال می‌شود، بنابراین فرآیند پردازش و تسویه تراکنش‌ها با بازدهی بالاتری انجام می‌گیرد. به محض آن که بروزرسانی جدید شبکه مورد توافق قرار بگیرد، تسویه تراکنش به صورت آنی انجام می‌گیرد و مالکیت یک دارایی به فرد دیگر انتقال می‌یابد. این امر باعث می‌شود تا طی چرخه تسویه، نیازی به تاییدیه‌های پسا تجارتی و مراکز تسویه متمرکز نداشته باشیم (در برخی اوقات نیز این عملیات کوتاه شده و در عرض چند دقیقه یا چند ثانیه انجام می‌گیرند). تمامی اعضای شبکه برای انجام عملیات تجاری از یک مجموعه داده پایه‌ای یکسان استفاده می‌کنند، از این رو می‌توان ادعا کرد که بلاکچین دامنه خطای داده‌ها را کاهش می‌دهد، اختلاف‌ها و تاخیرهای زمانی تسویه را به حداقل میرساند و فرآیندهای کاربر به کاربر را سرعت می‌بخشد.
روش‌های دیگر برای دستیابی به مزایای بلاکچین
برخی از این مزایا، با استفاده از تکنولوژی‌های موجود و حتی بدون تکنولوژی هم قابل دستیابی هستند. به کارگیری بلاکچین به تنظیم استانداردهای صنعتی، اعمال اصلاحات در داده‌ها و مستندات قراردادی نیاز دارد. حتی اگر نسبت به پیاده‌سازی نوآوری‌های تکنولوژیکی اقدام نکنیم و تنها از زیرساخت‌های موجود استفاده کنیم، باز هم این استانداردسازی می‌تواند زمان تسویه و میزان هزینه‌ها را کاهش دهد.
یک نهاد مرجع مرکزی می‌تواند نسبت به ثبت و نگهداری یک منبع واحد جهانی از پایگاه‌های داده حقیقی مرتبط با دادوستد دارایی اقدام کند و تمامی اعضا از این پایگاه داده استفاده کنند: در اصل، یکی از دلایل توسعه نهادهای سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار در زیرساخت‌های سنتی همین مورد بوده است. به همین ترتیب، با پیاده‌سازی تمهیدات مناسب می‌توان امکان اجرای خودکار منطقه‌ای کدنویسی شده قراردادهای هوشمند را در زیرساخت‌های سنتی فراهم کرد. در حقیقت، قراردادهای هوشمند، به شکل پایه‌ای خود، امروز وجود دارند.
علاوه بر موارد ذکر شده، تسویه آنی تراکنش‌ها نیز امروزه در برخی از شرایط محقق شده‌اند. این انتخاب بازار است که برای مثال، در کشورهای اروپایی، چرخه تسویه بیش از دو روز به عنوان یک استاندارد مورد پذیرش قرار گرفته است. در واقع سرعت صنعت مالی با سرعت کندترین معاملات آن پیش می‌رود.
بلاکچین مزایایی هم دارد که با استفاده از تکنولوژی‌های موجود قابل دستیابی نیستند. این قابلیت که تمامی اعضا نسخه محلی دفترکل خود را دارند، باعث می‌شود تا از دونسخه‌ای شدن سیستم جلوگیری به عمل آید و هزینه و ریسک خطاها کاهش پیدا کند. در بلاکچین، تقاضای انبوهی برای استفاده از نهاد مرجع مرکزی وجود ندارد، بنابراین ریسک پر شدن ظرفیت آن نیز به حداقل می‌رسد. طرفین معامله می‌توانند بدون نیاز به نهاد مرکزی، به صورت دو سویه اطلاعات را در اختیار یکدیگر قرار دهند. در نبود نهاد مرجع مرکزی، تک نقطه شکستی هم وجود نخواهد داشت. هر رکوردی که وارد شبکه بلاکچین شده و مورد تایید قبول بگیرد، غیر قابل تغییر خواهد بود و در نتیجه، ریسک دستکاری کاهش می‌یابد. اگر کسی بخواهد داده‌های ثبت شده در بلاکچین را تغییر دهد، باید تمامی نسخه‌های دفترکل را تغییر دهد؛ این کار با چالش‌هایی همراه است که انجام آن را تقریبا غیرممکن می‌کند. علاوه بر موارد ذکر شده، دفترکل توزیع شده امکان اجرای قراردادهای هوشمند پیچیده‌تر را فراهم می‌کند و به کاربرانش اجازه می‌دهد تا از مزایای این قراردادها به صورت کامل بهره‌مند شوند.
فعالیت‌های مرتبط با تکنولوژی بلاکچین انگیزه و انرژی بالایی را در افراد ایجاد می‌کند تا به ارتقای هر چه بیشتر این سیستم بپردازند. یک مانع مشترک در مسیر توسعه برخی از نوآوری‌ها وجود دارد و آن عبارت است از توافق بر سر یک ارائه دهنده اصلی، که مسئولیت‌های اساسی را به عهده بگیرد و در شرایطی انحصاری، نقش رهبر را داشته باشد. شاید تنها راه به توافق رسیدن تمامی اعضای صنعت برای انتخاب رهبر، این باشد که با به‌کارگیری بلاکچین، همگی در توسعه و مالکیت راهکارهای نوآورانه سهیم باشند.
پیاده‌سازی موارد کاربرد بلاکچین
تعداد زیادی از نوآوران، با استفاده از تکنولوژی بلاکچین در حال توسعه روش‌های جدیدی هستند. اکثریت این نوآوران در اکوسیستم ارزهای رمزنگاری شده (و ابزارهای مرتبط با آن، مانند کیف پول) فعالیت می‌کنند. این افراد در واقع به ارائه نوعی از سیستم‌های پرداخت خرد می‌پردازند. سرویس‌های مالی طیف وسیعی دارند. پرداخت‌های عمده / بانک‌های کارگزار، تامین مالی فعالیت‌های تجاری و سایر انواع معاملات بانکی، نمونه‌هایی از این سرویس‌های مالی هستند.
بیشتر بخوانید:
کاربرد بلاک چین در زنجیره تامین (بخش اول)
کاربرد بلاک چین در زنجیره تامین (بخش دوم)
کاربردهای مهم بلاک چین (بخش اول)
کاربردهای مهم بلاک چین (بخش دوم)
کاربرد بلاکچین در صنعت نفت و گاز
بلاکچین بستری امن برای انتخابات (بخش اول)
بلاک چین و آینده زیر ساخت های مالی (بخش اول)
بلاک چین و آینده زیر ساخت های مالی (بخش دوم)
فرصت‌ها و چالش‌های بلاک چین در صنعت بیمه (بخش اول)
فرصت‌ها و چالش‌های بلاک چین در صنعت بیمه (بخش دوم)
بلاک چین در صنعت مخابرات (بخش اول)
بلاک چین در صنعت مخابرات (بخش دوم)
منبع: مرکز تحقیقات بلاکچین
